Da qualche part ò legüd che l’è sfigàd el pòpul che gh’à bisògn da ricurdà un quaicòss cun una “giornata”. Perchè, p’r esémpi, una giurnàda per l’anziàn, magàri cun un disnà o una séna, quand i vèci i gh’èn tti i dì d’l’àn? Istés discurs per i fiöi, per la lebbra, el càncor e via discorrendo, quando bastarés el préssi d’un aereo da guèra per risòlv una gran quantità de prublémi. Quand s’èri un sculàr d’le elementari ghèvum da ricurdà tanti aveniménti, perfìn el “genetliaco” d’la Regìna Elena, ma specialmént le feste patriòtiche, e ne piasèva perchè se fèva vacànsa.
Da un po de témp se parla de una “giornata” per ricurdà i 150 àni d’l’unità d’Italia. Se sént tanti paréri: gh’è chi la vör e chi la vör no; chi el ghe dà impurtansa e chi gh’na dà no.
A mi me par che ànca ch’la questiòn chi la duarés es tegnü da davanti ai òci per tütt el témp d’la nòsta vita e in tüti i ambiénti, a cà e a scola, e no apéna per una giurnàda. A prupòsit d’la scola, me ricòrdi che i ne parèvun d’l’unità d’Italia cun la storia del Risorgimento, che l’è stài cùme una risüressiòn. Anca el Risorgimento l’à vist ròbe bèle e ànca d’i nimalàd. Se ricorda i eròi, ma salta föra ànca d’i masàcri inütii, nel Sud cùme nel Nord: le fùrche i funsiunàvun sùta l’imperatùr d’Austria cùme in Piemùnt, a Modena, nello Stato della Chiesa e sùta i Borboni (da ricurdà le trà àffe d’i so Rè).
Gh’èva ‘rsòn D’Azeglio a dì che dòpu avè fài l’Italia bisugnèva fa àanca i Italiani. El fatto l’è che sém gnamò stài bon gnànca al dì d’incö, se l’è véra che ogni tànt (un po tròp de spéss), tànt per dìnu vüna, se parla amò de teròn e pulentòn.
Quand i ne fèvun le lessiòn de storia, i ne parlèvun de tüti i persunàgi, d’i martiri e d’i eròi che i pensèvu no da véd amò tànte divisiòn dòpu tanti àni. Lur i pensèvun da védla tüta una ròba sùla e la vurèvun ànca. Lur i pensèvun da védla tüta una ròba sùla e la vurèvun ànca a costo d’la so vita. A scòla i sculàri e i stüdénti i san chi i èrun, p’r esémpi, i Bandiéra, Pisacàne, Pellico, Maroncelli, Carlo Zima, Sciesa e Sottocorno, Manin e Tommaseo, sénsa parlà d’i püssè impurtanti, cùme Mazzini, Cattaneo, Garibaldi cun i so “Mille”, Camille Benso cul so Rè, che ogni tant i tachèvun lit. L’èra tüta gént che i èrun destumegàdi de carceri düre a la Spielberg, de impicàdi dai rè e imperaturi de alùra, de quand l’Italia l’èra apéna “un’espressione geografica”. Dòpu chi témpi là, l’Italia l’à passàd apéna qualche mumént bèl, ma pürtròp tanti muménti brüti, guère e tant sàngu, ànca fra de nüm italiàn. Sì, ghém da ricurdàs ònca d’le ròbe brüte che ém vist, ma no per tégn vivi i risentiménti e l’odio, cùme fa un quaidün, ma per cercà de cascà pü in tüti i sbàgli che i n’àn dài tanti dispiasè. La “giornata” l’è mìga assè.
© RIPRODUZIONE RISERVATA
