La storia ’d Santu al sunadù d’urganét

Tra i pèrsunag’ ca i han fai la storia pupulàr ad Cudogn e dintorni, as tröva cal tal Santu al sunadù, ca ’l cincemtra miga gnent cun Santu l’urtulan. Al nost cudugnìn l’èra ricercad un pò da partüt: ai ricevimént di spuŝalìŝi, ai bài sü l’èra quand in casìna i salüdèvun le stagiòn , in d’le sale da bal e via discorendo la barca la và. Pr’al fàto ca’l gh’èva via un bras e ca l’ha mai dit ma l’eva fat a pèrdol, al gh’èva sempor b’sogn d’un ajütànt par fa girà la manuèla dal sò urganét al ritmo giüst d’le canŝòn c’andèva in voga. Una volta l’an - n’èva cüntad sü al siùr Santìn Bartulét – l’andèva a Crema pr’una revisiòn dal sò urganét ma suratüt par tö un rùlo nöu cun i mutivét, natüralment dal lìŝio o d’le canŝunéte in voga. Una qual volta anca la lirica, agh piasèva tant al Rigolèto ad Verdi. Vendi quel ca i man vendüd. In cal caso chì l’è sempor ben ricurdà ca la memoria alura dal siùr Bartulét la fèva mai cilèca, par dì anca ca ’l nost sunadu al gnèva da spés ciamàd dai gestur dal salòn Es’cèlŝior ca gh’èra sül viale Trièste cirvunvalaŝiòn , apéna föra la Luèra. Vün di ajütàn, l’èra Milièto Valaràn ca da fiulét – al na cüntàd sü ’na volta a Radiocudògn al sàbot matìna, indue al gnèva a jütàm par la lìrica (agh piasèva tant Pucìni al cuntrari ad mì’ ca som un verdiano spüdàd e dai microfuni fèvum tante bèle batàlie ca i f’nìvun senŝa mai un vincitùr) , ben lü l’ha ciapàd tanti volt da Santu al sunadù, dal “gran putiòn o putiè” parchè miga sempor al riesìva a girà la manuèla in modo da dagh la danda giüsta a la canŝunéta ca gnèva trasmìŝa! Pare c’amò agh sarés un parent a Cudògn. Fin adés son miga stai bon da truàl.
Par turnà a Santu al sunadù – un sò fiöl ca da giùn spurtìu l’avarés fai

al sulevament di pés, al sarés andai – al cundiŝiunal l’è sempor d’oblig fin a quand gh’è miga la certéŝa documentàda e in cal caso chi agh nè miga tanta - a Genua cun una squadra d’artegnìn a fa ’l scaricatur al pòrt . Cal fiöl chi, a Genua sa sares fermàd e l’arés spusàd un tal siura Maria M., cun la quale – sempor al bon Santìn na disèva – al gavarés avüd ben sés fiöi. Ciumbia la mè Ruŝìn, al disarés l’amis ad Vòri. Santu al sarés saplìd in cal belìŝim quant artìstich cimitèri , nutìŝim in tüt al mud da Stalieno , e propi chi a Genua, al sarés andai pö a stà cul fiöl, in d’la cità d’la lantèrna, tame l’è cunusüda la cità dl’a Ligüria. Fin a chì quel c’ho pudüd savè mì. Se un quaidun altor na savés amò püsè, al pudarés ciamàm e dim la sua! Ciau né. A la pròsina!

DIZIONARIETTO

Èra _ aia

Putiòn – putiè = pasticcione

Cilèca = cilecca (mai burla)

Danda = cadenza

Luèra = vecchio rione cittadino (pare si chiamasse così perché ai tempi era alla periferia di Codogno dove abitavano i cacciatori di lupi volgarmente detti lupanari)

Rùlo = rotolo con incisi i brani musicali

Artegnìn = abitanti di Retegno.