I dübi del Temp: «Son ‘me na bala o son drit me ‘n füs, cun un princìpi ma sensa ‘na fin?»

Par che ‘na volta, vün gh’a fai a sant’Agustìn: «Ch’el me scüsa Agustìn, ma che rob èl el temp?». E ‘l vèsch de Ippona (incö Annaba, en Algeria), el ‘gh’avarés dì: «Bèla dumanda cara el mè fiöl: per savèl, pensi da savèl, ma se gh’o da spiegatel, son bon no». L’an nöu l’è fai che rivà e me semper se chiedem ‘me saràl. In tanti i van a veda i uroscupi, anca se i ghe ciapu mai. Un esempi? Andì un po’ a leg quei del dumilavint: crepa se vün el disèva qualcos del Covid! Ma ‘ndì a ranà, avarés dì mè nonu.

Lasém donca pèrd maghi e cumpagnia bèla, ch’i servìsu a gnent: tant la pruvidensa, che pö l’è un’oltra scumagna del temp, la fa cume la vör. Pruem insì a fa ‘na pensàda diversa sul temp, che l’è l’ünica roba semper cun nüm dal prim a l’ültim d’i nosti dì, anca se ‘l diventa püsè spedìd man i man che se diventa végi (n’è?) e quèl andai el par püsé bel, ma duma perché serem giùni.

Gnanca a fal aposta, l’oltra not m’è vegnüd en sogn. Cume chi? Ma propi lü, el Temp. El m’a rancàd süta bras e purtàd un po’ in gir, anca se so no ‘due. «Te vedi – el m’a fai – son nasüd cul Big Bang e anca mi gh’o i mè ani, adiritüra quasi quatordes miliardi! Son el püsè veg de tüti insema al spasi, che l’è mè fradél: forse duma el Signur l’è püsè ‘n là cui ani. M’a chegàd gnisün per un po’, ma pö da quand si rivàdi violtri omi me son propi sganasàd dal rid a ved cume i tentàd da capìm. Pr’i greci, p’re esempi, sèri me ‘n balòn, rigulèvi e turnèvi semper a l’inìsi ‘me nel giögh de l’oca. Ch’la sulfa chi l’è dürada tant, ma dopu ve si inventadì che no, son no ‘me na bala ma son drit me ‘n füs, cun un princìpi ma sensa ‘na fin. Te par bèl?». «Mah, savarési no», gh’o fai mi. «Sarà – l’è ‘ndai nans lü –, ma a mi l’idea da düra per semper un po’ me stermìs, son unèst».

Dopu ‘na qual ciciaràda che sto no a cüntàv, el m’a fai cunus i dü che l’han capìd mèi, disém. «Quest chi l’è Newton, ma pàrlegh no perché l’è malmustus, e quand l’èra al mund el disèva che son fis e istés in tüti i cantòn. Per l’amur, l’è un po’ ‘na farlucada, prò per violtri d’la Tèra pöd anca ‘ndà ben: si trop lenti e picinìn per capì dabòn me son fai, ma l’è asè cuntentàs, no? Dopu ch’l’ingles chi, l’è rivàd un tudesch che el m’a guardàd ni ögi. Lü sì che l’èra un dritu». Ma l’è Einstein!», fo mi, che l’èvi capìd da la süfra bianca bianchenta, miga per alter . «Brau – el m’a rispost –, mi e Albert se dem del ti perché l’a vist che mi e ‘l spasì sem dù face d’la stesa medaia e che cambi, son mai istés da gnisüna part: per dì, dipend da quant fort val chi me varda o ‘due el se tröva, se sura ‘na muntagna o renta al mar. L’ünica roba che la rèsta semper istés l’è la lüš, che l’è la püsè lüghida de tüt, pö ‘l rest l’è relatìu. Da credegh no, vira?”.

Chiiiicchiricchì, chiiiicchiricchì... Ah, l’è la sveglia ch’la suna e me tuca levà sü (perché avarò sernìd un galét me suneria!). Un’oltra giurnàda cui stési urari en cumpagnia del Temp. Che saral pur semper cun nüm, ma el par fai propi aposta per fas capì no e anca per ciapagh per el cül. Me l’a dì lü en sogn, ma me se racumandi: cüntèl miga ‘n gir. Bon an.

DIZIONARIETTO

vün gh’a fai - uno gli ha detto

vèsch - vescovo

‘ndì a ranà – andate a quel a paese

Scumagna – sprannome

man i man – mentre, durante

püsè ‘n là cui ani – più vecchio

stermìs – spaventa

malmustus – superbo, antipatico

farlucada – stupidata

süfra - capigliatura

la püsè lüghida - la più veloce