Al tredas ad genar al guardiòn l’è ‘ndai anca lu. In cesa gh’era un sach ad gent ad Vori ma anca tanti furessti, dudas preti e vundas bandier di Cumbatenti cul gunfalòn dal Cumun. L’era inssia ad temp che Giulio la guardia andèva avanti a cur e pastili! L’è che ma pariva che ogni quai volta al ghèva da passala, fort cume l’era. Ma dispiaz propi, parchè l’ho cunussud ben e ma piaseva parlagh insema. Ga manchèva un mes a fa i nuantadu ani e tuti i volt cla videvi ma vignèva in ment mè papà, parchè ieru stai du soci cume presidenti di Cumbatenti ad Sena e Vori. Ani fa Giulio al ruèva a scola cun in man i turt: l’era al so grassie pr’al fatto che i fiulìn dla quinta ièru andai al corteo dal 25 april e dal 4 nuembar. Lu al ga tignèva a fa al president di Cumbatenti e gh’è da di che al gh’èva tuti i arsòn. A 91 ani al purtèva amò la fassa celesta da president unurari: parchè se i ga lassèvu no gnan cla carica lì, alura al sa rabièva par dabòn. Cuiòn la mè Rusìn: l’eva fai la guera e poe anca al partigiano e una volta che s’ l’ èra vista propi bruta, putost da fa truà i numi di so soci partigiani, al s’è mangiad da liscuz in un amen al foei ad carta che al ghèva in sacocia.
Ga piaseva fa da mangià ma anca mangià, e ga piasèva anca al vin bon!
Quand andevam a Gusafam da Pierangelo cun mè papà, mè suocero, Cesco e so fradel Luigi, Giulio la guardia l’era al prim a fa sparì la cupa e la pansseta!
La videvi da spess amò l’an pasà in setembar a ven ssu dal valunìn cui so du stampel: pianin pianin ma senssa fermass, e tuti i volt penssevi: “Cun tuti i disturbi cal g’ha, vara ti che forssa!”
Mi la saludevi, fevam du parol e lu al ma guardèva cui so du oegi chi parivu du fessur sutii e l’era tut cuntent.
«Brau Giulio, vedi che ta se amò in gamba!» «Ciapi un po’ d’aria, sa foia sempr in ca?» Giulio l’ha fai la guardia a Vori par quarant’ani e a la fin l’è diventad “al guardiòn”: un po’ pr’al so caratar, un po’ pr’al so purtament: l’era grand e magar, ma cui ani l’èra diventad un umòn.
Tri ani fa son andai a ca sua a purtagh la futugrafia che ghèvi scatad al 25 april quand i Cumbatenti i g’han dai la medaia: lu l’ha dervid una scatulina e al ma fai vedd tuti i so medai ad guera, cume da di: “guarda c’lè no la prima”.
In di ultimi ani l’era urgugliuz da quel c’ l’èva fai, ma prima al parlèva mai dla guera: i nosti vegi, i cumbatenti che ian patid quel ch’ian patid, la fam, la sed, al fregg e tanti umiliassiòn, par tanti ani ian mai vurssud parlanu.
Ma da vegi al libar l’han dervid par cuntà una vita ad sacrifissi ma unessta, puvreta ma tacada a la famiglia e a la cesa.
Un gran bel libar, quel che al guardiòn e tanti so soci ian scrit, un libar che sperem da ess bon da cuntà e da fa capì a tuti i fioei dal di d’incoe.
***
Lo scorso 13 gennaio Orio Litta ha perso un personaggio, un protagonista della storia. Giulio Malcontenti, classe 1920, durante l’ufficio funebre celebrato dal figlio don Giancarlo, è stato ricordato, oltre che dal Parroco don Renato, anche dal Presidente della locale sezione dell’Ass.ne Combattenti Francesco Caselli e poi dal delegato di zona Mino Marzi, in una chiesa zeppa di conoscenti e amici e di bandiere tricolori. Questo che segue è il mio ricordo di “Giulio la guardia”.
© RIPRODUZIONE RISERVATA